Water en ijs spelen een belangrijke rol in de etappe van vandaag: in het verleden, op een warme dag als vandaag en in de toekomst.
De renners vertrekken vandaag in een dorp dat ooit het toneel was van een van de dodelijkste rampen ooit veroorzaakt door een gletsjer. Midden in de nacht van 11 juli 1892 werd het dorp Saint-Gervais-Le Fayet verwoest door een overstroming. Het veroorzaakte 175 dodelijke slachtoffers. De overstroming was een mengsel van water, keien en modder. De bron van de ramp was de Tête Rousse-gletsjer, ongeveer 15 km ten zuidoosten van Saint-Gervais aan de noordkant van de Mont Blanc.
In de gletsjer bevond zich een verborgen reservoir met smeltwater. Toen het ijs scheurde, kwam er 200.000m3 water en ijs vrij. Het stroomde door de vallei en vernietigde alles op zijn pad totdat het het dorp raakte. In 2011, 2013 en 2014 werden nieuwe waterzakken ontdekt. Er werd een automatisch alarmsysteem geïnstalleerd. Er werd meer dan zes miljoen euro uitgegeven om het water uit de gletsjerholte te monitoren en weg te pompen. Dit beschermt de 3000 mensen die in de stad St. Gervais wonen. Zie ook https://youtu.be/ALKzWQfBRhc.
Klimaatverandering en gletsjers
Gletsjers vormen niet alleen een bedreiging, ze zijn ook een belangrijke bron van water, vooral tijdens droogteperioden. Vandaag rijden de renners door een gebied waar gletsjers veranderen. Satellietbeelden toonden aan dat de gletsjers in de Alpen in de periode tussen 2000 en 2019 elk jaar meer dan een meter in dikte verloren. Dat is het equivalent van 1,7 Gigaton ijs. Elk jaar opnieuw. Dat is genoeg drinkwater om alle Tour de France-renners te voorzien van water voor 40 miljoen jaar Tour de France. (we gaan ervan uit dat 200 renners 10 liter water per dag drinken tijdens 21 etappes).
Nergens ter wereld trekken gletsjers zich zo snel terug en verliezen ze zo snel massa als in de Alpen. Het visuele bewijs van deze gletsjerveranderingen is dramatisch. Het zal niet lang meer duren voordat de meeste gletsjers in Europa verdwenen zijn. De laatste projecties laten zien dat zelfs als we erin slagen om de opwarming van de aarde onder de 1,5 °C te houden, er tegen het einde van de eeuw nog maar ongeveer 20% van het gletsjerijs in de Alpen over zal zijn.
Aanpassen aan klimaatverandering
Het smelten van de gletsjers heeft ernstige gevolgen voor toerisme, natuurrampen, waterkracht en watervoorziening. We moeten niet alleen proberen om te stoppen met het verbranden van fossiele brandstoffen en over te stappen op duurzamere energiebronnen. Dit zal verder catastrofaal smelten van de gletsjers stoppen. Maar daarnaast moeten we ons ook aanpassen aan die veranderingen, omdat veel ervan al onomkeerbaar zijn.
Eén optie is het creëren van kunstmatige waterbuffers. Deze kunnen worden gebruikt als er een grote behoefte is aan elektriciteit of water. Een goed voorbeeld van zo’n kunstmatige buffer is het Roselend meer. Het komt regelmatig voor in de Tour de France op de klim van Beaufort naar Cormet de Roselend. De bouw van deze dam werd voltooid in 1962. De dam is ongeveer 150 meter hoog en wordt voornamelijk gebruikt voor het opwekken van hydro-elektrische energie. Het kan ongeveer 187 miljoenm3 water opslaan. Om dit in perspectief te plaatsen: dat is ongeveer 10% van wat de gletsjer in de Alpen elk jaar verliest.
Met andere woorden, we moeten elk jaar tien Roselend-reservoirs bouwen om het smeltwater van de gletsjers op te slaan dat anders verloren zou gaan in de oceaan. Het is een enge waarheid. We moeten nu actie ondernemen als we de komende jaren willen blijven genieten van het kijken naar het peloton in dit prachtige gletsjerlandschap van water en ijs.
